مصرف نمک در دوران بارداری

در تمام دوران بارداری باید حواستان کاملا به رژیم غذایی و مواد خوراکی که مصرف می‌کنید باشد؛ خصوصاً از مصرف زیاد نمک در بارداری پرهیز کنید. بهتر است استفاده از نمک تحت کنترل باشد زیرا نمک که یکی از مواد غذایی است که به اندازه آن برای سلامت مادر و جنین واجب است، اگر مقدار آن بیش از حد شود عوارضی برای بارداری بهمراه خواهد داشت.

بعضی از مادران وقتی که از مضرات نمک می شنوند به طور کلی خوردن آن را کنار می‌گذارند که این هم خود باعث ایجاد مشکلاتی می‌شود، زیرا مصرف نمک برای عملکرد بهتر آنزیم‌ها، تولید هورمون ها، حرکت پروتئین‌ها و بسیاری از کارهای حیاتی بدن مورد نیاز است.

بعضی از مادرها برعکس چون مدام هوس نمک می‌کنند در خوردن نمک در طول دوران بارداری زیاده‌روی می‌کنند. به طور مثال مدام فست فود می خورند که در غذاهای فست فودی ترکیبات نمک زیادی به کار برده شده است و مصرف زیاد نمک می‌تواند عوارض نگران کننده‌ای برای جان مادر به همراه داشته باشد.

در این مطلب تصمیم داریم در رابطه با مصرف نمک در بارداری و باید و نبایدهای آن بیشتر صحبت کنیم تا اطلاعات کاملی در این رابطه داشته باشید و با رعایت نکاتی که گفته می‌شود سلامت خود را در طول دوران بارداری تضمین کنید.

مضرات افزایش مصرف نمک در بارداری

همانطور که گفته شد استفاده بجا و مناسب از نمک در طول دوران بارداری بسیار مهم می باشد و اگر نمک کمتر از حد یا بیشتر از حد مجاز مصرف شود عوارضی را به همراه دارد. نمکی که در غذاهای فرآوری شده وجود دارد جزو لیست غذاهای مضر در بارداری محسوب می شود و باعث آسیب رسیدن به سلامت جنین و مادر می شود. بعضی از مضرات خوردن نمک در طول دوران بارداری شامل موارد زیر است:

یکی از مشکلاتی که خوردن نمک ایجاد می‌کند ایجاد نفخ در طول بارداری است.

همچنین بالا رفتن مقدار سدیم خون باعث به دام افتادن آب در بدن می‌شود و یکی از شایعترین عوارض بارداری تورم دست و صورت و پاها است که با مصرف نمک شدت پیدا می‌کند.

فشار خون بالا در طول دوران بارداری باعث مشکلات جدی تری مانند نارسایی قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیه، پوکی استخوان، سرطان معده و غیره می‌شود.

همچنین حبس شدن آب در بدن باعث می‌شود که فشار خون در رگ ها و شریان ها بالاتر برود که باعث می‌شود بدن بیش از حد نیاز کار کند و فشار خون بالا برود.

همچنین فشار خون بالا در طول دوران بارداری باعث بروز عوارض جدی در جنین می شود. مطالعات نشان داده در صورتی که در طول دوران بارداری نمک زیادی مصرف کنید کودک در معرض خطر بیماری‌های کلیوی قرار گرفته و ممکن است بیماری های قلبی و عروقی در او به وجود بیاید یا احتمال آن افزایش پیدا می‌کند.

مصرف زیاد نمک باعث جدا شدن کلسیم از استخوان ها و دفع آن از طریق ادرار می شود به همین دلیل استخوان ها نازک می شود و پوکی استخوان را به همراه دارد.

استفاده از نمک در طول دوران بارداری باعث کندی رشد و نمو جنین می شود و همچنین هوش و استعداد او هم در طول در دوران بزرگسالی کاهش پیدا میکند.

مقدار مجاز مصرف نمک در بارداری

در طول دوران بارداری در طول روز بهتر است 6 گرم یا یک قاشق چای خوری نمک در برنامه غذایی خود قرار دهید. البته مقدار نمکی که گفته شد شامل نمک داخل غذا هم می شود. همچنین باید دقت داشته باشید که در غذاهای آماده نمک بیشتر است و حدود یک و نیم گرم در هر 100 گرم نمک وجود دارد در حالی که بهتر است در هر 100 گرم 0/3 گرم نمک باشد‌.

همچنین بهتر است از خوردن غذای شور دوری کنید چون در خیلی از غذاها نمک وجود دارد و خوردن غذاهایی که در طول روز مصرف می شود حتی بیشتر از نیاز روزانه به شما نمک می رساند. پس به همین دلیل است که خیلی از خانم های باردار باید روی زیاده روی در مصرف نمک در بارداری مراقبت کنند تا اینکه کمبود سدیم آنها را دچار مشکل کند.

چگونه نمک کمتری مصرف کنیم؟

برای اینکه نمک کمتری مصرف کنید بهتر است غذاهای کم‌نمک را در برنامه غذایی خود قرار دهید یا غذاها را با مقدار نمک کمتر درست کنید.

همچنین نمکدان را از سفره غذا حذف کنید و برای طعم بهتر غذاها به جای نمک از پیاز، سرکه، آبلیمو، سیر، سبزی معطر و ادویه ها استفاده کنید و تا جایی که می‌توانید از مصرف غذاهای صنعتی آماده مثل کنسروها که نمک زیادی دارند خودداری کنید.

از نان های بی نمک و کم نمک استفاده کنید چون در بیشتر نان‌ها نمک زیادی به کار رفته است. همچنین مواد غذایی طبیعی و تازه میل کنید و از خوردن ترشی، شور و دودی ها صرف نظر کنید و برای اینکه مقدار نمک پنیر را کمتر کنید قبل از مصرف آنها را مدتی در آب بخیسانید و بعدا آب آن را بیرون بریزید.

برچسب هایی که روی مواد غذایی قرار دارد برای این است که شما مقدار سدیم یا همان مقدار ماده اصلی نمک در مواد غذایی را بدانید تا با خواندن آنها از خوردن مواد غذایی که نمک بیشتر دارد خودداری کنید.

همچنین آجیل‌ها و مغز دانه‌ها مثل بادام، پسته و غیره را به شکل خام یا بی نمک که شور نشده باشد استفاده کنید.

یکی از اصلی ترین دلایل مصرف زیاد نمک عادت داشتن به طعم شور است پس حواستان باشد که مقدار مصرف نمک خود را در طول روز کمتر کنید تا به تدریج به نمک کم عادت کنید.

منابع خوب و بد نمک

با توجه به مطالبی که گفته شد مقدار نیاز بدن در طول روز به نمک، 1 قاشق چای خوری است و معمولاً در برنامه غذایی چند برابر این مقدار استفاده می‌شود.

سدیم در خیلی از غذاها مثل شیر، تخم مرغ، سبزیجات، مرغ، ماهی، ماست ساده، غلات، میوه و آجیل وجود دارد. پس وقتی صحبت از نمک می شود یعنی تمام مواد غذایی حاوی نمک و نه صرفاً نمکی که داخل نمکدان قرار دارد.

با خوردن مواد غذایی مختلف نمک مورد نیاز خود در طول روز را تامین می کنید و بهتر است این نمک را از راه خوردن مواد غذایی سالمی که حاوی سدیم است و همچنین از داخل لیست غذای مناسب در بارداری انتخاب کنید؛ چون نمک نوع سدیمی که در غذاهای فرآوری‌شده کنسروی وجود دارد برای شما بسیار مضر است.

در برخی از موارد بعضی از مواد غذایی بیش از تصور شما نمک دارند. مثلاً یک خیارشور متوسط تمام نیاز بدن شما در طول روز به نمک را تامین می‌کند یا از دیگر مواد غذایی که شامل نمک است می توان به موارد زیر اشاره کرد:

یک تکه نان سفید 150 میلی گرم سدیم دارد و با توجه به اینکه شما فقط با خوردن یک تکه نان سیر نمی شوید و باید در کنار آن غذا و مقدار بیشتری نان میل کنید، یعنی مقدار قابل توجهی نمک به بدن شما می رسد.

چاشنی که در کنار غذا استفاده می کنید هم تاثیر زیادی در میزان مصرف سدیم در طول بارداری دارد. مثلاً یک قاشق غذاخوری سس کچاپ 154 میلی گرم سدیم دارد یا سس باربیکیو 175 میلی گرم و سس سویا 1050 میلی گرم سدیم در خود دارد که این مقدار در سس سالاد و سس فرانسوی 178 میلی گرم می‌باشد.

غلات صبحانه بیشتر طعم شیرینی دارند ولی آنها هم حاوی مقدار زیادی نمک هستند. مثلاً غلات ذرت که جزو مواد غذایی سالم است 204 میلی گرم سدیم در هر فنجان دارد و یک فنجان غلات جو دوسر 218 میلی گرم سدیم دارد.

به همین دلیل است که بیشتر غلات مقدار نمک بیش از نیاز شما در طول روز دارند و باید دقت زیادی در مصرف آنها داشته باشید.

نوشیدنی‌های شیرین هم ممکن است حاوی نمک باشد. به طور مثال یک فنجان شکلات داغ 204 میلی گرم نمک دارد و نمک هایی که در نوشیدنی های ورزشی هستند هم از این مقدار بیشتر است. در کیک و کلوچه ها هم که طعم شیرین دارند نمک وجود دارد.

سبزیجات کنسروی هم نمک زیادی دارند چون فرآیند کنسرو کردن برای دوری از فساد غذا احتیاج به مقدار زیادی سدیم دارد که حتی اگر آنها را زیاد بشویم از بین نمی‌رود و بهتر است از محصولات منجمد شده به جای کنسروی استفاده کنید.

غذاهای فرآوری شده از جمله کالباس و سوسیس یا چیپس و پفک جزو غذاهای مضر هستند که نه فقط خانم های باردار، که همه افراد باید در مصرف آنها احتیاط کنند و تا جایی که می‌شود از خوردن آنها خودداری کنند. چون مقدار بسیار زیادی نمک آن هم از نوع مضر داخل این غذاها به کار رفته است. به جای آن به سراغ ماست کم‌چرب، سبزیجات و میوه ها بروید که نمک کمتر و کم خطر تری دارند.

همانطور که گفته حتما برچسب محصولات را بخوانید تا مقدار سدیم را بررسی کنید و موقع پختن غذا هم برای ریختن نمک احتیاط کنید و از ادویه‌های مجازی که در بارداری می توانید استفاده کنید به جای نمک در غذا به کار ببرید.

مصرف نمک دریا در بارداری

نمک دریا به نمکی می گویند که از تبخیر آب دریا تولید می‌شود و مضرات زیادی دارد و نمک تصفیه نشده است و ناخالصی هایی مثل فلزات سنگین دارد که منجر به سرطان می شود.

علاوه بر این مواد معدنی مثل فلور و پتاسیم دارد که اگر آن را زیاد مصرف کنید املاح رسوب می کنند. اگر تمایل دارید از نمک دریا استفاده کنید از نمونه ای که مجوز تولید و پروانه ساخت از سمت وزارت بهداشت دارند استفاده کنید.

فواید نمک در بارداری

مطالعات نشان می‌دهد مقدار سدیمی که از نوع تغذیه وارد بدن مادران باردار می شود در ساختار کلیه جنین تاثیر زیادی دارد و مقدار نمکی که مادر استفاده می کند حتماً باید در حد استاندارد باشد چون در غیر این صورت کلیه جنین خوب شکل نمی‌گیرد و اگر بیش از مقدار مجاز باشد فشار خون بعد از تولد به سراغ کودک می آید.

نمک برای تنظیم سطح مایعات دما و ph بدن مورد نیاز است و در صورتی که مصرف نمک در طول دوران بارداری به حد کفایت نباشد عضلات اعصاب و اندام‌ها خوب کار نمی کنند. پس باید به همان اندازه که گفته شد نمک مصرف کنید.

در بارداری حجم مایعات و خون شما بیشتر می شود و سدیمی که در نمک طعام وجود دارد باعث حفظ تعادل و حجم مایعات در بدن می‌شود و اگر آن را کم مصرف کنید حجم خون محدود می‌شود و ممکن است تاثیر منفی روی عملکرد جفت و رشد آن داشته باشد.

وقتی که توانایی عملکرد جفت اختلالی داشته باشد رشد و تکامل فرزندتان در معرض خطر قرار خواهد گرفت.

اگر مصرف نمک در طول دوران بارداری کافی باشد باعث می شود که کودک شما بهتر وزن بگیرد و تکامل سیستم قلبی و عروقی و عصبی و تنفسی آن هم بهتر می‌شود و همچنین عملکردهای متابولیک او هم تحت تاثیر قرار می گیرد‌.

حذف نمک در بارداری مشکلات زیادی را مثل دیابت، فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی را در سال‌های بعد از تولد برای کودک شما ایجاد می کند.

اهمیت نمک یددار در بارداری

تامین مواد مورد نیاز در طول دوران بارداری امر بسیار مهمی است‌. مطالعات نشان داده که مصرف نمک یددار و مکمل ها در طول بارداری بسیار حائز اهمیت است.

در رابطه با مصرف نمک، مقدار یودی که به نمک طعام اضافه می‌شود برای رشد مغز و سیستم عصبی جنین اهمیت دارد. نمک منجر به رشد سلول‌های گلیال در مغز می‌شود و از رشد و عملکرد کلی مغز در جنین حمایت می‌کند.

خوشبختانه کمبود ید در کشور ما کم است و اگر مادر کمبودی داشته باشد ممکن است دچار سقط جنین، زایمان زودرس یا رشد غیر طبیعی مغز جنین یا ناتوانی ذهنی در او شود.

خانم های باردار در کنار مصرف نمک ید دار از سه ماه قبل از بارداری و در طول دوران بارداری و شیردهی هم حداقل در طول روز 150 میکروگرم سدیم اضافی دریافت کنند که با مصرف فرآورده های دارویی توسط پزشک، 150 میکروگرم لازم تامین می‌شود.