مصرف داروهای گوارشی در بارداری و عوارض آن

شرایط مختلف زیادی هستند که گاهی اوقات در طول دوران بارداری مادر را مجبور به استفاده از داروها می کنند.

گاهی بروز بیماری‌های مختلف منجر به استفاده از داروها می شود، اما همانطور که می دانید اصلی‌ترین نگرانی‌های والدین برای مراقبت از سلامت خود و جنین استفاده از داروها در زمان بارداری است و خیلی از داروها نمی‌توانند در این دوران استفاده شوند چون به راحتی از جفت عبور می کنند و روی جنین تاثیر منفی خواهند داشت.

یکی از مشکلات عمده‌ای که خانم‌ها در طول دوران بارداری با آن مواجه هستند مشکلات گوارشی است که در این شرایط مجبور هستند داروهای گوارشی مصرف کنند. در این مطلب در رابطه با انواع داروهای گوارشی در بارداری و عوارض آنها صحبت خواهیم کرد.

فراموش نکنید که برای هر شرایط و هر بیماری حتی سرماخوردگی ساده باید حتماً قبل از مصرف هر دارو حتی داروهای گیاهی با پزشک و متخصص مشورت کنید و هیچ گونه دارویی حتی یک مسکن ساده را بدون تشخیص پزشک استفاده نکنید.

تاثیر بارداری بر دستگاه گوارش و ایجاد مشکلات گوارشی

هورمون هایی که در دوران بارداری ترشح می‌شوند فعالیت دستگاه گوارشی را کنترل می‌کنند. همچنین حرکت روده ها هم کمتر می‌شود که یکی از اصلی ترین دلایل تشدید یبوست و به دنبال آن هموروئید در حاملگی همین موارد است.

تاثیر هورمون های بارداری روی دریچه مری به معده هم باعث رفلاکس معده یعنی برگشت اسید معده به داخل مری می شود و خانم‌های باردار در بعضی از مواقع احساس سوزش در سر دل خود می‌کنند.

علاوه بر آن تهوع و استفراغ که به علت بارداری اتفاق می‌افتد جزو رایج‌ترین مشکلات این دوران است و بیشتر از 80 درصد خانم های باردار این حالت‌ها را تجربه خواهند کرد. البته بارداری روی عملکرد کیسه صفرا و کبد هم تاثیرگذار خواهد بود و فعالیت آنها را تغییر می‌دهد.

مصرف داروهای پرمصرف گوارشی در بارداری

در ادامه چند مورد از داروهای پرمصرف گوارشی در دوران بارداری را مشاهده می کنید که صرفاً برای آشنایی بیشتر شما مطرح شده اند و به این معنی نیست که اگر در دوران بارداری هستید و با مشکلات گوارشی مواجه شدید می توانید به راحتی به دنبال مصرف این داروها بروید و حتماً باید با توصیه پزشک این موارد استفاده شود.

• داروهای ضداسهال مانند : لوپرامید

• داروهای مسهل مانند: شربت MOM یا شربت لاکسی ژل

• داروهای تسکین‌دهنده‌ی علایم هوروئید مانند: پماد آنتی هموروئید

• داروهای ضد تهوع مانند: دمیترون، ویتامین B6، متوکلوپرامید

• داروهای ریفلاکس و ضد اسید معده مانند: شربت معده و رانیتیدین

• داروهای تسکین دهنده زخم‌های گوارشی مانند : امپرازول و برخی آنتی بیوتیکها

• داروهای آرامبخش معده مانند: هیوسین

استفاده از متوکلوپرامید در بارداری

متوکلوپرامید جزو داروهای ضد استفراغ و ضد تهوع است که در دوزهای 10 میلی گرمی و به صورت تزریقی و خوراکی ارائه می‌شود و در رده B داروهای بارداری قرار دارد؛ یعنی مطالعات نشان داده که ارتباطی بین مصرف این دارو و پیامدهای بعد آن برای جنین و مادر وجود ندارد. ولی باید توجه داشته باشید که در زمان زایمان باعث بروز علائم عصبی در نوزاد می‌شود و باید حتماً با توصیه پزشک مصرف شود.

استفاده از ویتامین B6 در بارداری

لوکسین پیروکسین یا ویتامین ب6 جزو داروهایی است که به مقدارهای مختلفی در خوراکی های متفاوت و به صورت تزریقی وجود دارد و این حالت تهوع در خانم های باردار را بهبود می‌بخشد. ویتامین ب 6 در رده A داروهای بارداری قرار می‌گیرد. یعنی در طول دوران بارداری و حتی سه ماه اول بارداری خطری برای جنین ندارد و استفاده از آن مشکلی نخواهد داشت.

استفاده از پرومتازین در بارداری

پرومتازین از دسته داروهای آنتی هیستامین محسوب می‌شود که در جهت درمان حساسیت و آلرژی از آن استفاده می‌کنند و در کنار آن ها خاصیت ضد تهوع دارد و دارای دو شکل آمپول و شربت می‌باشد.

پرومتازین در دسته داروهای رده C بارداری قرار می‌گیرد، یعنی مصرف پرومتازین در جنین حیوان عوارضی را نشان داده و اطلاعات مورد نیاز برای بی خطر بودن آن در بارداری هنوز مشاهده نشده و اگر موارد ضروری پیش آمد باید آن را با احتیاط و با دستور پزشک استفاده کنید.

استفاده از شربت معده در بارداری

شربت هایی که برای درمان مشکلات معده وجود دارد اسم های مختلفی مثل آلومینیوم ام جی یا آلومینیوم ام جی اس می باشد که در بازار وجود دارند و ترکیبات شربت ها به گونه ای است که اثر اسید معده را کاهش می دهد و همچنین آسیب های معده ناشی از اسید را بهبود می‌بخشد.

داخل این شربت ها از دو ماده آلومینیوم هیدروکساید و منیزیم هیدروکساید استفاده شده و در رده C داروهای بارداری قرار گرفته است و شواهد کافی برای عوارض آنها روی جنین در دسترس نیست. اما استفاده از آن برای سوزش معده خیلی خطر زیادی به همراه ندارد.

استفاده از رانیتیدین در بارداری

رانیتیدین باعث کاهش اسید معده و کمتر شدن درد های سردل و زخم معده می‌شود و در دوزهای مختلف 50 تا 100 میلیگرمی به صورت تزریقی و خوراکی وجود دارد و در رده بندی داروهای B بارداری قرار دارد و کم خطر برای جنین و برای بارداری محسوب می‌شود.

استفاده از امپرازول و پنتوپرازول در بارداری

امپرازول دارویی هست که به شکل کپسول 20 میلی گرمی موجود است و از ترشح زیاد اسید معده جلوگیری می کند. همچنین باعث تسکین زخم های گوارشی می شود. امپرازول هم در رده C داروهای بارداری قرار دارد ولی هنوز ارتباط مشخصی بین مصرف آن در طول دوران بارداری و ناهنجاری های شدید در جریان آن گزارش نشده است.

پنتوپرازول هم جزو داروهای جدید از خانواده امپرازول است که برای درمان رفلاکس و زخم‌های گوارشی از آن استفاده می‌شود، ولی اطلاعات کمی در رابطه با مصرف و عوارض این دارو در طول دوران بارداری موجود است و در هیچ کدام از شرکت‌های دارویی قرار نمی‌گیرد و در زمان حاملگی فقط وقتی که منافع آن برای مادر زیاد باشد آن را تجربه خواهند کرد.

استفاده از شربت MOM در بارداری

شربت لاکسی ژل یا شربت منیزیم هیدروکساید برای خنثی کردن اسید معده و همچنین کمک به دفع مواد و بهبود یبوست استفاده می‌شود که در رده بندی B داروهای بارداری قرار گرفته و داروی کم خطری برای جنین به حساب می‌آید اما استفاده طولانی از آن به هیچ وجه توصیه نمی شود.

استفاده از هیوسین در بارداری

هیوسین جزو داروهای گوارشی تزریقی و خوراکی است که باعث کاهش دردهای ناشی از گرفتگی عضلات معده می‌شود و در رده C  داروهای بارداری قرار گرفته و باید برای مصرف آن احتیاط زیادی به خرج دهید و در بعضی از مواقع که منافع آن برای مادر و ضروری باشد آن را تجویز می‌کنند. مصرف این دارو برای مادرانی که به مسمومیت بارداری مبتلا شده اند ممنوع است.

استفاده از کلیدینیوم-سی در بارداری

قرص کلیدینیوم سی از ترکیب داروهای آرام‌بخش و داروهای کاهش دهنده اسید معده به وجود آمده که باعث کاهش درد معده با منشأ عصبی خواهد شد.

این دارو در در رده D داروهای بارداری قرار دارد و مصرف آن در دوران بارداری برای جنین و مادر خطرناک است و گاهی اوقات ناهنجاری‌هایی در جنین به وجود می‌آورد و احتمال زایمان زودرس و کم وزنی نوزاد را بالا می‌برد و مصرف آن در اواخر بارداری باعث مشکلات تنفسی و افت قند خون در نوزاد می‌شود.

استفاده از پماد رکتول در بارداری

پماد رکتول برای آرام تر کردن علامت های هموروئید یا بواسیر تجویز می‌شود و از گیاه مورد ساخته شده است. ولی در مورد تاثیرات داروهای گیاهی در بارداری هنوز هم مطلبی گزارش نشده و نمی‌توان آن ها را در رده خاصی قرار داد. به همین دلیل در سه ماهه اول بارداری استفاده از این دارو توصیه نمی‌شود.

استفاده از لوپرامید در بارداری

لوپرامید دارویی است که مقدار حرکت های دستگاه گوارشی را کمتر می‌کند و همچنین علائم اسهال و از دست دادن مایعات را هم کاهش می دهد و در فرم های خوراکی موجود است ولی نباید برای هر نوع اسهالی از آن استفاده کنید.

محققین معتقدند که این دارو در دسته B و بعضی ها را در دست C داروهای بارداری قرار می‌دهند و از مصرف آن در طول دوران بارداری اطلاعات کمی در دسترس است و بهتر است در صورتی تجویز شود که منافع آن برای مادر بیشتر باشد.

این نکته را فراموش نکنید خانم هایی که به دلایل گوارشی تحت درمان دارویی قرار می‌گیرند قبل از شروع بارداری و یا به محض باردار شدن باید دوباره به متخصص گوارش مراجعه کنند تا نوع داروها و دوز مصرفی آنها را با توجه به شرایط بارداری تغییر دهد زیرا خانم های باردار نمی توانند داروها را با همان روزی که افراد دیگر مصرف می‌کنند داشته باشند.