آزمایش ژنتیک قبل از بارداری

یکی از آزمایش هایی که قبل از بارداری پیشنهاد می شود، آزمایش ژنتیک بارداری است که البته اجباری برای انجام این آزمایش نیست، مگر در مواقعی که پزشک تشخیص دهد که با توجه به شرایطی که زن و شوهر دارند این آزمایش انجام شود تا اطمینان بیشتری از سلامت جنین در آینده داشته باشند.

پس در صورتی که زن یا مرد هر کدام و یا هر دو در معرض خطر جهت انتقال بیماری هایی مثل فیبروز سیستیک باشند، پزشک توصیه می کند که آزمایش ژنتیک قبل از بارداری انجام شود.

خوشبختانه با جا افتادن آزمایشات غربالگری و انجام آنها درصد بسیار چشمگیری از افرادی که مبتلا به اختلالات ژنتیکی مثل بیماری تای ساکس بودند به شدت کاهش پیدا کردند، ولی چنانچه در معرض خطر بالایی جهت انتقال این اختلالات به فرزند خود باشید باید چه کاری انجام دهید و اگر حامل نباشید باید چه کارهایی انجام دهید و آیا نیاز هست که ژن شما قبل از بارداری بررسی شود.

مشاوره ژنتیک پزشکی می‌تواند برای انجام این تصمیم گیری به شما کمک کند. در صورتی که تمایل دارید اطلاعات کاملتری در رابطه با آزمایش ژنتیک قبل از بارداری داشته باشید پیشنهاد می کنیم این مطلب را تا انتها دنبال کنید تا اطلاعات کافی در مورد اینکه آزمایش ژنتیک قبل از بارداری چیست و چگونه انجام می شود را کسب کنید.

آزمایش ژنتیک قبل از بارداری چگونه است؟

تمامی خانم هایی که قصد بارداری دارند احتیاج دارند که از اقدامات ضروری قبل از بارداری اطلاع داشته باشند تا بارداری سالم تری را تجربه کنند.

یکی از این راه ها آزمایش ژنتیک قبل از بارداری است، چون خیلی از اختلالات ژنتیکی وقتی به وجود می‌آید که یک فرد دو رونوشت از یک ژن بد از هر کدام از والدین داشته باشد.

اگر یک نفر تنها یک رونوشت معیوب را با خود به همراه داشته باشد علائم بیماری را نشان می‌دهد، اما ممکن است ناقل بیماری باشد. فرزند شما فقط وقتی با اختلال ژنتیکی به دنیا می‌آید که شما و همسرتان همزمان ژن بد را به او انتقال دهید.

برای اینکه متوجه شوید ناقل بیماری ژنتیکی هستید یا خیر بهتر است قبل از آزمایش بارداری پزشک در زمان چکاپ یک نمونه کوچک از خون یا بزاق شما تهیه می کند و جهت انجام آزمایش‌های ژنتیکی به آزمایشگاه می فرستد و یا در صورتی که از کیت خانگی استفاده می کنید خودتان می توانید نمونه را گرفته و به آزمایشگاه مراجعه کنید.

این آزمایش DNA شما را جهت یافتن ژن هایی که به بعضی از بیماری‌ها مربوط هستند بررسی می کند. آزمایش ژنتیک قبل از بارداری می‌تواند در بررسی موارد زیر به شما کمک کند:

• فیبروز سیستیک

• سندرم X شکننده

• اختلالات خونی مانند بیماری سلول داسی شکل

• بیماری تای ساکس

• آتروفی عضلانی نخاع

آزمایش های جدید به اسم غربالگری ناقلی ژنتیکی توسعه یافته می تواند ژن های ناقص بیشتر از 400 اختلال دیگر را هم پیدا کند که یکسری از این اختلالات به شدت کمیاب هستند و درمان خیلی کمی برای آنها وجود دارد. در صورتی که این موارد هم شناسایی شود شما اطمینان خاطر بیشتری از سلامت بارداری خود حاصل می کنید.

چه کسی به آزمایش ژنتیک قبل از بارداری احتیاج دارد؟

در صورتی که شما و یا همسرتان در خانواده و یا اقوام سابقه بیماری ژنتیکی داشته باشید، پزشکان توصیه می کنند که هر دو قبل از اقدام به بارداری آزمایش ژنتیک انجام دهید و یا در صورتی که به یک نژاد خاص متعلق باشید احتمال ابتلای شما به بیماری ها بیشتر خواهد بود.

نژادها و بیماری های شایع عبارت از موارد زیر هستند:

• یهودی اشکنازی (بیماری تای ساکس و غیره)

• آفریقایی-آمریکایی (بیماری سلول داسی شکل)

• مدیترانه و جنوب شرقی آسیا (تالاسمی)

در هر کدام از این گروه‌ها قرار داشته باشید یا پزشک زنان تشخیص دهد که لازم است آزمایش ژنتیک برای شما و همسرتان انجام شود، بهتر است قبل از اینکه اقدام به بارداری کنید این آزمایش ها را انجام دهید تا مزایا و معایب آنها را هم بدانید و بعد به آزمایشگاه بروید و آزمایش را انجام دهید.

یکی از مهمترین مراقبت های قبل از بارداری این است که تمام موارد سلامت خود را قبل از بارداری چک کنید که یکی از آنها آزمایش ژنتیک است. البته همانطور که گفته شد تشخیص انجام این آزمایش بر عهده پزشک است مگر اینکه خودتان صلاح ببینید که برای اطمینان بیشتر این آزمایش را انجام دهید.

مزایای آزمایش ژنتیک قبل از بارداری

با اینکه این آزمایش ها دقت عمل بسیار زیادی دارند و در تشخیص خیلی از اختلالات به شما کمک می‌کنند اما آزمایش های قبل از بارداری نمی توانند به شما بگویند که کودک شما حتماً اختلال دارد یا خیر.

نتایجی که از آزمایش غربالگری ژنتیکی به دست می‌آید به پزشک کمک می‌کند که احتمال انتقال ژن های مشکل دار به فرزندتان را پیدا ‌یا پیش‌بینی کند.

بعضی از مزیت‌های آزمایش ژنتیک قبل از بارداری را در ادامه خواهیم گفت:

این آزمایش می تواند مشکلات ناشناخته بدن شما را هم پیدا کند و خیلی از ژن‌های معیوب که توسط این آزمایش‌ها کشف می‌شوند با سابقه خانوادگی، قومیت و نژاد شما هم مرتبط نیستند و ممکن است شما هیچ وقت از وجود این ژن ها در بدن خود یا همسرتان مطلع نشوید تا وقتی که این آزمایش را انجام می دهید.

انجام این آزمایش می تواند یک سری اطلاعات در رابطه با سابقه خانوادگیتان به شما بدهد که نتایج آنها می تواند به شما کمک کند که متوجه شوید آیا در دسته گروه‌های پرخطر قرار می گیرد یا نه. خصوصاً اگر سابقه خانوادگی داشته اید و از آن گاه نبودید و پیشینه چند قومیتی داشته باشید.

انجام این آزمایش ها آسان است و گرفتن نمونه خون با بزاق قبل از بارداری کار خیلی سریع و بی خطر و بی ضرری است که انجام آن تنها برای شما سود و فایده خواهد داشت.

معایب آزمایش ژنتیک قبل از بارداری

از مزایای آزمایش ژنتیک قبل از بارداری بسیار صحبت شد و حالا شما می دانید که با انجام این آزمایش چه اطلاعاتی نصیبتان می‌شود. اما گاهی اوقات این آزمایش‌ها معایبی هم دارد که در ادامه به آن اشاره می کنیم.

برخی اوقات ممکن است که این نتایج اشتباه باشد چون هیچ آزمایشی 100 درصد دقیق و صحیح نیست و شما می توانید نشان دهید که حامل نیستید در حالی که واقعاً حامل ژن بد باشید و یا در بعضی از موارد نادر نتیجه می تواند شما را دارای ژن معیوب نشان دهد در صورتی که این ژن را نداشته باشید.

پس اگر نتیجه اشتباه باشد یا احتمال اشتباه بودن این آزمایش ها ممکن است برای تصمیم‌گیری در رابطه با بچه دار شدن برای شما استرس آور باشد و در شرایط سختی قرار بگیرید که کنترل آن برای شما دشوار باشد.

شما همیشه این توانایی را ندارید که تشخیص دهید که ژن ها در چه صورتی روی کودک شما تاثیر می گذارند.

حتی اگر بدانید احتمال به ارث بردن ژن‌ های معیوب در فرزند شما وجود دارد شاید نتوانید متوجه شوید که علائم این اختلال خودش را نشان می‌دهند یا نه و نمی‌توانید آن را متوجه شوید یا اینکه با توجه به نوع بیماری آیا علائم برطرف خواهد شد یا نه.

پس در نهایت باید بگوییم که آزمایش ژنتیک قبل از بارداری اطلاعات مهمی به افراد می‌دهد ولی همیشه مناسب نیست و قبل از اینکه این آزمایش را انجام دهید به همه مزایا و معایب آن فکر کنید و با پزشک متخصص مشورت کنید و با خود بگویید که آیا تاثیرات نتایجی که ممکن است از این آزمایش به دست بیاید تاثیری روی شما خواهد داشت و یا اگر شانس ابتلا به بیماری ژنتیکی را متوجه شوید برای بارداری شما را نگران می‌کند یا خیر؟

اگر از قبل به همه پرسش ها پاسخ دهید و آمادگی لازم را داشته باشید کنترل شرایط برای شما بهتر می شود و راحت می‌توانید با شرایط پیش آمده کنار بیایید و برای کارهای بعدی تصمیم‌گیری کنید.