لوپوس در بارداری

تعداد افراد کمی هستند که نام بیماری لوپوس در بارداری به گوش آنها خورده و یا با آن مواجه شده اند، به همین دلیل بیشتر افراد هیچ اطلاعی در این زمینه ندارند. بارداری برای خانم‌هایی که به بیماری زمینه ای مبتلا هستند می‌تواند چالش قابل توجه تری باشد. نگرانی در رابطه با سلامت مادر و سخت تر شدن وضعیت بیماری در طی بارداری و تاثیری که می‌تواند روی سلامت جنین داشته باشد جزو مهم‌ترین دغدغه های دوران بارداری است.

لوپوس از بیماری هایی کمتر شناخته شده برای خانم هاست که تصمیم داریم در این مطلب این بیماری را معرفی کنیم و شما را با تأثیرات و خطرات احتمالی آن روی بارداری و جنین آشنا کنیم.

تاثیرات بیماری لوپوس بر بارداری

این بیماری در یک سوم افرادی که به بیماری لوپوس در بارداری مبتلا شده اند شدت پیدا می‌کند و وضع آنها وخیم تر می شود و یک سوم آنها بدون تغییر می مانند و یک سوم مابقی به مرور بهبود پیدا می‌کنند. این بیماری می‌تواند برای مادر و جنین خطرساز باشد.

شرایط مختلفی از جمله غیر فعال نبودن لوپوس قبل از آغاز بارداری و همچنین وجود نارسایی کلیه و فشار خون در طول بارداری پیامد های بدی برای دوران حاملگی به همراه دارد که میتواند مادر و جنین را تحت تاثیر قرار دهد. در رابطه در مورد عوارض لوپوس بارداری بر روی مادران اشاره خواهیم کرد.

عوارض لوپوس بر روند بارداری و مادر

• پره‌اکلامپسی

• مسمومیت شدید بارداری

• زایمان زودرس

• کم خونی

• آمبولی ریه

• لخته شدن خون در عروق

• دیابت بارداری

• پارگی کیسه آب جنین

• عفونت  در بارداری

عوارض بیماری لوپوس بر جنین

• رشد کم

• نامناسب جنین

• نارسی

• سقط و مرده ‌زایی

خانم هایی که به لوپوس مبتلا هستند داخل خونشان پروتئینی به اسم آنتی فسفولیپید وجود دارد که باعث بالاتر رفتن آسیب رسیدن به مادر می‌شود و شانس ایجاد خطر را افزایش می‌دهد. به همین دلیل در ادامه بیشتر در رابطه با کلیت بیماری صحبت خواهیم کرد.

لوپوس چیست؟

بیماری لوپوس که واژه انگلیسی (Systematic Lupus Erythematosus) می باشد بیماری خود ایمنی است که روی ارگان های مختلف بدن تاثیر می گذارد. بیماری های خود ایمنی به این صورت هستند که سیستم دفاعی بدن سلول‌های خود را به اشتباه دشمن فرض می‌کند و به آن حمله می‌کند.

در لوپوس سیستم ایمنی خونی این اشتباه را انجام می‌دهد و به ارگان‌های مختلف بدن از جمله کلیه‌ها، مفاصل، پوست، قلب، ریه، چشم، گوش و سلول های خونی حمله ور می شود و آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

بین هر 100 هزار نفر مبتلا به این مشکل 1 تا 25 نفر به لوپوس مبتلا می‌شوند و این قضیه در خانم ها شدت بیشتری دارد و در خانم های بزرگسال احتمالاً 7 تا 15 برابر از مردان بیشتر است.

علت ایجاد بیماری لوپوس

هنوز دلیل اصلی برای ایجاد بیماری لوپوس تشخیص داده نشده و عوامل مختلفی مثل ژنتیک، تماس مستقیم با نور خورشید، استرس و فشار عصبی، تاثیر هورمون ها، سیگار کشیدن و بعضی از داروها و عوامل عفونی می‌توانند دلایل بروز لوپوس باشند که در بیشتر مواقع در سن بارداری اتفاق می افتد. مطالعات نشان داده که افراد شهرنشین نسبت به روستایی ها بیشتر دچار این عارضه می شوند.

علائم بالینی بیماری لوپوس

همانطور که گفته شد بیماری لوپوس این قدرت را دارد که اعضای مختلف بدن را تحت تأثیر قرار دهد و نشانه های آن هم متفاوت است. با توجه به این که کدام یک از ارگانهای بدن را درگیر کرده، علائم آنها متفاوت است. ولی به صورت کلی علائم عمومی بدن که نشان دهنده بیماری لوپوس از این قرار است.

علائم عمومی بدن

• احساس ضعف و خستگی
• کاهش وزن
• تب

علائم سیستم عضلانی و اسکلتی

• درد عضلانی
• درد در مفاصل و ایجاد سفتی در آن‌ها
• التهاب مفاصل

علائم سیستم خونی

• کم خونی
• تغییرات غیرطبیعی در تعداد سلول‌های خونی

 علایم پوستی

• ایجاد ضایعات پوستی پروانه‌ای شکل بر روی بینی و سینه، بعد از قرار گرفتن در معرض آفتاب
• حساسیت پوست به آفتاب
• ریزش مو و کم شدن حجم موها
• بروزکبودی در پوست
• ایجاد زخم در دهان

علائم سیستم عصبی

• سردرد
• تشنج
• مشکلات خلقی

علایم سیستم قلبی و ریوی

• احساس درد در سینه
• تنگی نفس
• عفونت ریه

علایم گوارشی

• تهوع 
• درد شکم
• اسهال

علایم سیستم ادراری

• ادرار قهوه‌ای و کف آلود
• نارسایی کلیه
• دفع پروتئین در ادرار

سایر علایم

• ایجاد تورم در دست، پا، شکم یا اطراف چشم
• انگشتان سرد
• التهاب و عفونت در چشم

متاسفانه لوپوس جزو بیماری‌هایی است که به شکل شعله ور و فعال می تواند در سطح مختلف بروز کند. وقتی فعال باشد و علامت های آن دیده شود به آن مرحله "حمله" می گویند. به مرحله کنترل و قطع علامت ها هم مرحله "خاموشی" بیماری گفته می‌شود. ممکن است حملات آن سخت باشد و یا می‌تواند در افراد مختلف متفاوت بروز کند و گاهی اوقات آنقدر کم است که تشخیص آن دشوار خواهد بود.

علائم لوپوس در بارداری

باردار بودم یا نبودن خانم ها تاثیر زیادی روی نشانه ها و علامت های بیماری لوپوس ندارد، اما ممکن است علائم بیماری لوپوس در بارداری شبیه شرایط غیر بارداری باشد و معمولا خودش را در تب، خستگی، بدن درد، مشکلات پوستی، کلیوی، ریزش مو، درد و التهاب مفاصل نشان می‌دهد.

از آنجایی که این علائم ممکن است شبیه علامت بقیه بیماری‌ها باشد و یا جزو علامت هایی باشد که خانم‌ها در بارداری با آن مواجه هستند تشخیص بیماری سخت تر می‌شود و خانم‌هایی که قبل از بارداری لوپوس داشته اند باید حساسیت بیشتری نسبت به بروز علائم نشان دهند.

راه های تشخیص لوپوس در بارداری

شناسایی بیماری لوپوس در بارداری با توجه به علائم بالینی فرد و نتایج تست های آزمایشگاهی حاصل می‌شود.

اگر بعضی از علامت‌هایی که به آن اشاره کردیم مخصوصاً مشکلات پوستی و درگیری‌هایی که مربوط به سیستم ادراری است وجود داشته باشد پزشک آنها را مشکوک به بیماری لوپوس می‌داند. آزمایش‌های تشخیصی مختلف برای وجود لوپوس وجود دارد که بعضی از آنها از قرار زیر است:

• تست ادرار 24 ساعته

• آنتی‌بادی ضد هسته

• پروتئین فعال  C

• بررسی سایر فاکتورهای ایمنی

• آنتی‌ بادی آنتی فسفولیپید

• سرعت رسوب گلبول قرمز

• شمارش سلول‌های خونی

• آنالیز ادرار

• الکتروفورز پروتئین

• کراتینین

• تست‌های عملکرد کبد

خوشبختانه خیلی از این آزمایش ها برای همه خانم‌های باردار تجویز می‌شود و اگر هر علامت غیر طبیعی در این آزمایشات دیده شود بررسی های تخصصی تر صورت می‌گیرد تا وجود بیماری لوپوس تشخیص داده شود.

روش درمان و داروی لوپوس در بارداری

با توجه به اینکه بیماری لوپوس در بارداری درمان مشخص و قطعی ندارد فقط می توان با استفاده از داروهای مختلف شدت علامت ها را کمتر کرد.

معمولاً پزشکان سعی می‌کنند قدرت سیستم ایمنی را کم کنند و این کار را با استفاده از کورتیکواستروئید ها انجام می دهند تا از حمله‌های لوپوس پیشگیری کند تا در طول بارداری کمترین میزان عوارض و مشکلات به سراغ خانم های باردار بیاید.

علاوه براین چون لوپوس باعث ایجاد التهاب در مفاصل می شود برای کاهش این علامت ها از داروهای ضد التهاب هم استفاده می‌کنند. همچنین کنترل فشار خون و درمان های پیشگیرانه از بروز مسمومیت های بارداری هم برای اطمینان بیشتر انجام می شود.

نکته حائز اهمیت این است که چون بارداری با بیماری لوپوس جزو بارداری‌های پرخطر به حساب می‌آید باید به صورت مداوم سلامت جنین و مادر کنترل شود. علاوه بر آن تغذیه سالم و طبیعی و استفاده کمتر از نمک و عدم استفاده از سیگار و قلیان باعث می‌شود که بیماری بهتر کنترل شود.

نوزاد مادران مبتلا به لوپوس

بیشتر نوزادانی که از مادران لوپوسی متولد می شوند در سلامت هستند و فقط 3 درصد آنها شرایط خاصی را تجربه می‌کنند که به آن لوپوس نوزادی می‌گویند.

لوپوس نوزادی با بیماری لوپوسی که بزرگسالان مبتلا می‌شوند فرق دارد و یک شرایط موقتی است.

علائم بالینی آن شامل بثورات پوستی در موقع تولد، مقدار غیر طبیعی سلول های خونی، مشکلات کبدی و قلبی می باشد که در 3 تا 6 ماه بعد از تولد همه آنها برطرف می‌شود. ولی در بعضی از این کودکان مشکلات قلبی می ماند و باعث بلوک قلبی مادرزادی می‌شود.

لوپوس پس از زایمان

متاسفانه در طول 6 تا 12 ماه بعد از زایمان هنوز هم خطر وقوع حمله لوپوس برای مادران وجود دارد به همین دلیل پایش و بررسی‌ها و درمان این افراد اهمیت زیادی دارد.

بیشتر مادران لوپوسی با استفاده از داروهایی که مصرف می کنند و شرایط نوزاد می توانند با شیر خود نوزاد را تغذیه کنند ولی حتماً باید با توجه به داروهایی که مصرف می کنند در رابطه با ایمن بودن شیردهی برای فرزند خود با پزشک مشورت کنند.

به طور کلی باید بدانیم که پزشکان به افرادی که مبتلا هستند توصیه می کنند که با توجه به عوارضی که ممکن است لوپوس در طول دوران بارداری داشته باشد و خطراتی که مادر و جنین را در این زمان تهدید می‌کند فرزندان کمتری داشته باشند و بیشتر به روش های پیشگیری از بارداری توجه کنند و اگر تمایل به بارداری دارند حتماً با اجازه متخصص روماتولوژی و پریناتولوژی این کار را انجام دهند.

اقدامات پیش از بارداری در فرد مبتلا به لوپوس

مادران مبتلا به لوپوس باید حتماً قبل از اقدام به بارداری همانطور که گفته شد به متخصص روماتولوژی و متخصص طب مادر و جنین یا همان پریناتولوژیست مراجعه کنند و شرایط خود را شرح دهند و مشورت بگیرند تا قبل از شروع بارداری لوپوس خاموش و تحت کنترل در بیاید.

بعضی اوقات نیاز است که قبل از بارداری با توجه به صلاح دید متخصصان مقداری داروهای درمانی برای مادر تجویز شود تا بارداری با سلامت آغاز شود و باید بدانید که قطع خودسرانه داروهای لوپوس می تواند این بیماری را شعله ورتر کند.

ارتباط لوپوس با نازایی

لوپوس می‌تواند تاثیر منفی روی قدرت باروری زنان و مردان داشته باشد. هر چقدر هم که کنترل روی روند بیماری وجود داشته باشد باز هم می تواند روی سیستم تولید مثل افراد و غدد جنسی تاثیر بگذارد.

مسائل روانی که از این بیماری ناشی می شود مثل افسردگی می‌تواند باعث کاهش درصد باروری شوند و به همین دلیل سالم به پایان رسیدن یک بارداری در حالی که مادر به لوپوس مبتلا باشد کمتر از بقیه است و همین باعث می شود که قدرت فرزند آوری در او کمتر باشد.

بارداری موفق در خانم های مبتلا به لوپوس

اگر با این سوال مواجه شده اید که آیا خانمی که مبتلا به لوپوس باشد می تواند بارداری موفق داشته باشد یا خیر باید پاسخ بدهیم که آنها هم می‌توانند با وجود بیماری لوپوس بارداری و زایمان موفقیت آمیزی داشته باشند ولی به شرط اینکه قبل از تصمیم برای بارداری از نظر متخصص شرایط و شدت علایم بیماری لوپوس کنترل شود و با اجازه پزشک اقدام به بارداری صورت گیرد.

به طور کلی بارداری برای افراد لوپوسی نسبت به بقیه افراد سالم وضعیت پرخطری را برای مادر و جنین به همراه دارد.

یکی از شرایطی که لازم است افراد مبتلا به لوپوس برای بارداری داشته باشند، عدم بروز و مشاهده علائم لوپوس در 6 ماه گذشته است. یعنی خانمی که می‌خواهد اقدام به بارداری کند حداقل 6 ماه نباید هیچ علامتی از لوپوس در خود دیده باشد زیرا در صورتی که لوپوس در حالت خاموش نباشد و بارداری اتفاق بیفتد عواقب نامطلوب آن به مراتب بیشتر است. ممکن است سقط، زایمان زودرس و مسمومیت بارداری در خانم‌ها ایجاد شود.