زایمان طبیعی و روند وضع حمل

بعد از پشت سر گذاشتن 9 ماه بارداری، تولد کودک شما نزدیک تر می شود و موارد مختلفی ممکن است از ابتدای دوران بارداری تا روز ها و هفته های تولد نوزاد در انتظار شما باشد که باید اطلاعات کاملی در رابطه با این روند داشته باشید و همچنین اطلاعات کافی در رابطه با علائم زایمان طبیعی داشته باشید تا شرایط پیش آمده را بهتر مدیریت کنید.

علائم زایمان

زمان دقیق آغاز زایمان را هیچ کس نمی تواند مشخص کند و تاریخ دقیقی که پزشک متخصص زنان برای شما تعیین می کند یک مرجع زمانی است زیرا آنها هم دقیقا نمی‌دانند که زایمان دو یا سه هفته قبل یا بعد از آن تاریخ رخ می‌دهد چون زایمان یک امری کاملاً طبیعی است و اگر مواردی که در ادامه به آن اشاره می کنیم را مشاهده کردید یعنی به زایمان نزدیک هستید.

پایین رفتن رحم به سمت لگن

این شرایط هنگامی رخ می دهد که سر کودک برای آماده شدن جهت زایمان به درون لگن می رود و امکان دارد که شکم شما نسبت به قبل افتاده تر به نظر برسد و نفس کشیدن برایتان آسان شود چون کودک دیگر فضای ریه‌ها را اشغال نکرده و به آن فشار وارد نمی‌کند. علاوه بر آن ممکن است احساس افزایش ادرار داشته باشید چون فشار از روی ریه ها برداشته شده و به سمت مثانه ها رفته و ممکن است چند هفته و چند ساعت قبل از زایمان این احساس را داشته باشید.

نمایش خونین

گاهی اوقات یک سری ترشحات خون آلود یا مایع قهوه ای رنگ از رحم خارج می‌شود که پلاک مخاطی آزاد شده هست که رحم را از عفونت دور می‌کند. این شرایط چند روز قبل از شروع زایمان یا در زمان وقوع زایمان اتفاق می افتد.

اسهال

چنانچه چند روز به صورت مداوم مدفوع شل بود یعنی شما به زایمان نزدیک هستید.

پاره شدن پرده های جنینی

نشت کردن و جاری شدن مایع از واژن یعنی غشاهای کیسه آمنیوتیکی پاره شده است. این غشاها کودک را در بر گرفته بودند و کار حفاظت از او را برعهده داشتند و این اتفاق چند ساعت قبل از شروع روند زایمان یا گاهی اوقات در طول روند زایمان اتفاق می‌افتد.

بیشتر خانم‌هایی که در پروسه زایمان وارد می‌شوند نهایتاً طی 24 ساعت زایمان اتفاق می‌افتد و در صورتی که در این بازه ی زمانی به طور طبیعی زایمان رخ ندهد پزشک زنان و زایمان ممکن است برای جلوگیری از عوارض جانبی و عفونت القای زایمان را انجام دهد.

انقباضات

تجربه انقباضات دوره‌ای و نامنظم یعنی همان اسپاسم عضله های رحم با نزدیک شدن به زمان زایمان امر غیرمعمولی نیست اما گاهی اوقات انقباضاتی که در فاصله های زمانی کمتر از 10 دقیقه اتفاق می افتد می تواند علامتی برای شروع زایمان باشد.

مراحل زایمان

مراحل زایمان به سه مرحله مختلف تقسیم می‌شود که در ادامه مطلب سعی داریم به مراحل مختلف آن اشاره کنیم و توضیحات لازم را در رابطه با آن شرح دهیم.

مرحله اول زایمان به سه فاز تقسیم می‌شود که شامل فاز نهفته، فاز فعال و فاز گذار می باشد.

فاز اول فاز نهفته می‌باشد که طولانی‌ترین فاز است و شدت کمی دارد و در طول آن انقباضات بیشتر می‌شود و کمک می‌کند که اتساع دهانه رحم بهتر انجام شود تا کودک راحت تر از کانال زایمان رد شود.

ناراحتی در این مرحله هنوز کم است و در فاز اول دهانه رحم شروع به اتساع و نازک شدن خواهد کرد و در صورتی که این انقباضات منظم صورت بگیرد به احتمال زیاد در این مرحله در بیمارستان بستری می‌شوید و برای مشخص شدن مقدار باز شدن دهانه رحم معاینات پشت سر هم از لگن انجام می‌شود .

مرحله فعال

در مرحله فعال دهانه رحم با سرعت بیشتری گشاد می شود و گاهی اوقات ممکن است این فشار درد شدید در قسمت شکم و کمر شما به وجود بیاورد و ممکن است احساس فشار وارد کردن یا زور زدن داشته باشید که پزشک می‌خواهد شما کمی صبر کنید تا دهانه رحم بیشتر باز شود و زور نزنید.

در مرحله بعدی یعنی مرحله گذار دهانه رحم کاملاً باز می شود یعنی تا 10 سانتی متر باز شده و انقباضات شدید تر، مکرر و دردناک خواهد بود و هر 3 تا 4 دقیقه یکبار این انقباضات را احساس می کنید و هر کدام از آنها هم 60 تا 90 ثانیه طول می کشد.

مرحله دوم

در مرحله دوم باز شدن کامل دهانه رحم شروع می‌شود که در اینجا پزشک متخصص زنان و زایمان به شما اجازه می دهد که فشار بیشتری وارد کنید و فشاری که از سمت شما وارد می شود در کنار نیروی انقباضات باعث می شود که کودک در کانال تولد به پیش برود و نقاط نرم سر کودک اجازه می‌دهند که از این کانال باریک رد شود.

هنگامی که عریض ترین قسمت کودک به دهانه واژن می رسد سر او رد می‌شود و به محض اینکه سر کودک بیرون بیاید پزشک مایع آمنیوتیک خون و مخاط را از دهان و بینی او مکش خواهد کرد و شما جهت کمک باید به فشار خود ادامه دهید تا شانه و بدن کودک بیرون بیاید. بعد از اینکه تولد کودک انجام گرفت پزشک بند ناف را می‌گیرد و قطع می‌کند.

مرحله سوم

مرحله سوم بعد از زایمان کودک است که شما وارد مرحله نهایی زایمان می شوید که باید جفت؛ یعنی اندامی که کودک داخل رحم از آن تغذیه می کرده است را خارج کنید.

این مراحل برای هر زایمان و هر خانمی متفاوت می باشد و زمانی که در هر مرحله از زایمان می‌گذرد برای افراد مختلف ممکن است متفاوت باشد.

اگر در بارداری اول به سر ببرید ممکن است وضع حمل و زایمان شما گاهی اوقات 12 تا 14 ساعت طول بکشد که طبیعتاً در بارداری‌های بعدی شما این زمان کوتاهتر خواهد شد.

درمان های درد

همانطور که گفته شد مقدار درد و مدت زمان آن در خانم های مختلف متفاوت است و هر کدام شرایط مختلفی را تجربه می‌کنند.

اندازه کودک و وضعیت و قدرت انقباضات شما در میزان درد تاثیرگذار خواهد بود. بعضی از خانم‌ها با یادگرفتن روش‌های تنفس و آرام سازی که معمولاً در کلاس های زایمان به آنها آموزش داده می شود می توانند کنترل بهتری روی درد خود داشته باشند و بعضی دیگر نیاز دارند سایر روش‌ها را یاد بگیرند تا درد خود را بهتر کنترل کنند. بعضی از روش‌های معمولی که برای کاهش درد در زمان زایمان وجود دارد شامل موارد زیر است:

داروها

داروهای مختلفی جهت کاهش درد زایمان مورد استفاده قرار می‌گیرند که این داروها برای مادر و کودک خطری ندارد، اما ممکن است که اثرات جانبی وجود داشته باشد.

داروهایی که برای تسکین درد هستند به دو دسته بیهوشی و مسکن ها تقسیم بندی می شوند.

داروهای مسکن بدون اینکه حس را کاملا از بین ببرند یا حرکت عضله را متوقف کنند درد را تسکین می دهند و می شود آنها را در زمان زایمان به شکل تزریق سیستمی وریدی یا به صورت منطقه‌ای و یا بی حس کردن قسمت پایینی بدن با تزریق در کمر استفاده کرد.

تزریق منفرد به داخل مایع نخاعی که برای تسکین سریع تر درد انجام می‌شود به بلوک نخاعی منسوب است.

بلوک اپیدورال از راه کاتتر وارد می‌شود و به فضای اپیدورال داروی درد و به شکل مداوم به اطراف طناب نخاعی و اعصاب نخاعی وارد می‌کند که خطرات احتمالی هر دو شامل کاهش فشار خون و سردرد می باشد که گاهی اوقات کند تر شدن ضربان قلب کودک را به همراه دارد.

داروهای بیهوشی همه حس ها از جمله درد را مسدود می‌کنند و از حرکت جلوگیری می‌کنند. داروهای بیهوشی عمومی باعث از بین رفتن هوشیاری می‌شوند و اگر زایمان سزارین داشته باشید گاهی اوقات برای شما بیهوشی عمومی نخاعی اپیدورال انجام می‌شود که با توجه به سلامتی مادر و سلامتی کودک و بیماری‌هایی که ممکن است در زمان زایمان داشته باشد نوع بیهوشی تشخیص داده می‌شود .

گزینه های غیردارویی

روش‌های غیردارویی که برای کاهش درد انجام می‌شود شامل طب سوزنی، تکنیک های آرام سازی و تغییر پوزیشن در زمان زایمان و هیپنوتیزم می باشد و در صورتی که تسکین درد غیر دارویی را انتخاب کرده باشید در هر زمانی از زایمان می‌توانید از داروهای ضد درد هم استفاده کنید.

پس از زایمان چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

قبل از تولد بدن شما تغییرات زیادی را تجربه کرده و در زمانی که بهبود زایمان را تجربه می‌کنید هم تغییراتی در بدن شما ایجاد می شود و از نظر جسمی ممکن است موارد زیر برای شما پیش بیاید.

اپیزیوتومی

اپیزیوتومی برشی هست که جهت کمک به زایمان نوزاد و جلوگیری از پارگی با توسط پزشک زنان در پرینه یعنی قسمت بین واژن و مقعد انجام می شود و هنگامی که این کار را انجام داده باشند یا این ناحیه در زمان تولد کودک پاره شود ممکن است موقع نشستن و راه رفتن بخیه ها کار را برای شما سخت می‌کند و یا سرفه و عطسه در دوران نقاهت برای شما دردناک خواهد بود.

تورم سینه ها

با ترشح شیر امکان دارد که سینه های شما چند روز متورم و دردناک باشد و نوک سینه ها هم احساس درد خواهد داشت.

هموروئید

بروز هموروئید حاد یعنی وریدهای واریسی متورمی که در قسمت مقعد وجود دارند در زمان زایمان و بعد از بارداری بسیار شایع است.

یبوست

گاهی‌اوقات دفع مدفوع تا چند روز بعد از زایمان برای شما دشوار و سخت خواهد بود و هم هموروئید اپیزیوتومی و درد عضلات باعث ایجاد درد در زمان دفع خواهد شد.

گرگرفتگی گرم و سرد شدن بدن

منطبق شدن بدن با تغییرات سطح هورمون ها و جریان خون باعث می‌شود که گاهی اوقات به دنبال یک جای گرم تر باشید تا خود را بپوشانید و گاهی اوقات از گرما به جای خنک پناه ببرید.

بی اختیاری ادرار

کشیده شدن عضلات در زمان زایمان مخصوصاً در زایمان های طولانی باعث می شود که در زمان عطسه کردن یا خندیدن کمی ادرار شما نشت پیدا کند یا کنترل حرکت های روده برای شما سخت می‌شود و گاهی ممکن است نشت تصادفی روده را تجربه کنید.

بعد از زایمان با برگشت رحم به اندازه قبل از بارداری تا چند روز آینده ممکن است انقباضاتی را باز هم تجربه کنید که ممکن است موقع شیردهی بیشترین انقباضات را احساس کنید.

ترشحات واژینال یا لوشیا

بلافاصله بعد از زایمان ترشحات خونی شدید تر از پریود منظم خود را تجربه می کنید و هرچه زمان بگذرد ترشحات به سمت سفیدی یا زردی می روند و بعد از گذشت 2 ماه کاملاً از بین می‌رود.

علاوه بر موارد جسمی که ذکر شد از دید احساسی ممکن است روزها و هفته‌های بعد از زایمان غم، گریه، تحریک‌پذیری و حساسیت بیشتری داشته باشید که آن را با گرفتن خلق بعد از زایمان یا افسردگی بعد از زایمان را می‌شناسند و در خیلی از خانم هایی که جدیدا مادر شدند و در بیش از 80 درصد آنها این علائم دیده می‌شود چون برخی از آنها مربوط به تغییرات جسمی که شامل تغییرات هورمونی و خستگی می باشد است و سازگاری عاطفی با مسئولیت‌های مراقبت از نوزاد هم به آن اضافه می‌شود.

در صورتی که این مشکلات ادامه پیدا کرد بهتر است حتماً با متخصص زنان و زایمان و متخصص بهداشت مشورت کنید و شرایط خود و حس و حالی که بعد از زایمان تاکنون ایجاد شده را بگویید زیرا اگر به موقع رسیدگی نشود ممکن است مشکلات جدی‌تری را به همراه داشته باشد به طوری که در 10 تا 25 درصد از مادران این حالت‌ها جدی‌تر می‌شود.