علائم، علت ها و خطرات سقط جنین

سقط جنین و سقط غیر عمد جنین وقتی اتفاق می‌افتد که نوزاد قبل از اتمام هفته بیستم از بارداری از دست برود و ممکن است در هر هفته از بارداری این اتفاق بیفتد که در سه ماه اول بارداری شایع تر است.

دلایل مختلفی می تواند باعث سقط جنین شود که خیلی از آنها اختیاری و تحت کنترل شخص نیست، ولی اگر علت ها و عواملی که باعث ایجاد خطر می شوند را بشناسید و علامت ها و عوامل آن را بهتر درک کنید تا حد زیادی برای برای حمایت یا درمان آن و برای جلوگیری از آن می توانید اقدام کنید.

در این مطلب تصمیم داریم شما را با علائم سقط جنین و همچنین علل و خطرات سقط جنین آشنا کنیم تا با آگاهی بیشتری پا به این دوره بگذارید و بتوانید دوران بارداری مطمئن تری داشته باشید.

علائم سقط جنین

با توجه به مرحله حاملگی، علائم سقط جنین متفاوت خواهد بود. در بعضی از موارد سقط جنین به سرعت اتفاق می‌افتد به صورتی که فرد هنوز متوجه حاملگی خود نشده است.

بعضی از علائم سقط جنین شامل موارد زیر است و در صورتی که در زمان حاملگی با هر کدام از این علامت ها مواجه شدید، بهتر است سریعا با پزشک تماس بگیرید و یا مراجعه کنید و شرایط خود را شرح دهید.

گاهی اوقات حتی بدون اینکه سقط جنین صورت بگیرد این علائم را مشاهده می کنید. در این شرایط باید پزشک آزمایشات لازم را برای شما تجویز کند و شما آن را انجام دهید تا خیالتان از بابت سلامت جنین راحت شود.

• لکه ‌های درشت خون

• خونریزی واژن

• خارج شدن بافت یا مایع از واژن

• درد یا گرفتگی شدید شکم

• کمردرد خفیف یا شدید

علت های سقط جنین

بعضی از عوامل باعث افزایش خطر سقط جنین می شوند، ولی معمولاً سقط جنین اتفاقی نیست که خود فرد در آن دخیل باشد.

در صورتی که در طی دوران بارداری مشکلی دارید پزشک بعضی از این عوامل را که منجر به سقط جنین می شود بررسی خواهد کرد. بدن شما در طول دوران بارداری مواد مغذی جنین و همچنین هورمون های آن را تامین خواهد کرد که منجر به رشد جنین می‌شود و خیلی از مواقع سقط جنین در سه ماه اول بارداری اتفاق می‌افتد که دلیل آن گاهی رشد غیرعادی جنین می باشد؛ ولی سایر عوامل هم ممکن است در سقط جنین نقش داشته باشند که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.

مشکلات ژنتیکی و کروموزوم

همانطور که می‌دانید کروموزوم است که با خود ژن حمل می‌کند و مجموعه‌ای از کروموزوم‌های جنین به واسطه مادر و یک مجموعه دیگر به واسطه پدر به دست می‌آید.

بعضی از مشکلات کروموزومی می تواند شامل موارد زیر باشد و در صورتی که سلول های جنین تقسیم شوند یا تخمک یا سلول اسپرم آسیب ببیند ممکن است سقط جنین اتفاق بیفتد. اختلال در جفت هم گاهی اوقات باعث سقط جنین خواهد شد.

در این بخش بعضی از مشکلات کروموزوم را مشاهده خواهید کرد.

• مرگ درون رحمی جنین: نطفه تشکیل شده اما رشد آن قبل از مشاهده یا احساس علائم سقط متوقف می­‌شود.

• بارداری پوچ: نطفه تشکیل نمی‌شود.

• حاملگی مولی: هر دو کروموزوم از پدر گرفته شده و جنین رشد نمی‌کند.

• حاملگی نیمه مولی: کروموزوم ‌های مادر باقی می ‌ماند اما پدر دو کروموزوم به بچه داده است.

بیماری های زمینه ای و عادت های زندگی

خیلی از بیماری‌های زمینه‌ ای و عادت‌های زندگی باعث ایجاد اختلال در رشد جنین شما خواهد شد و ورزش کردن و دخول هیچ گاه منجر به سقط جنین نمی شود و نیازی به نگرانی نیست. البته کار کردن هم نمی تواند تاثیری روی نوزاد شما داشته باشد مگر اینکه کار شما ارتباط مستقیم با اشعه های خطرناک یا مواد شیمیایی داشته باشد.

موارد مختلف و مشکلات متفاوتی می توانند باعث ایجاد اختلال در رشد نوزاد شوند که در ادامه چند نمونه از آنها را مشاهده می کنید و بهتر است در هر مرحله‌ای از بارداری قبل از اینکه دارو مصرف کنید حتماً با پزشک متخصص زنان مشورت کنید تا برای شما خطرناک نباشد.

• رژیم غذایی ناسالم یا سوء تغذیه

• مصرف مواد و الکل

• بالا بودن سن مادر

• بیماری تیروئید که تحت درمان نباشد

• مشکلات هورمونی

• دیابت کنترل نشده

• عفونت

• تروما

• چاقی مفرط

• مشکل دهانه رحم

• رحم بدشکل

• فشار خون بالا

• مسمومیت غذایی

• بعضی داروها

تشخیص سقط جنین از قاعدگی

گاهی اوقات قبل از اینکه بدانید بارداری رخ داده، سقط جنین اتفاق می‌افتد و بعضی از علائم سقط کاملا شبیه قاعدگی است چون هم خونریزی و هم گرفتگی را شامل می‌شود.

پس باید نشانه هایی وجود داشته باشد که بتوانید پریود را از سقط جنین تشخیص بدهید. برای تشخیص قاعدگی از سقط باید عوامل مختلفی را در نظر بگیرید که شامل موارد زیر است.

و فراموش نکنید در صورتی که خونریزی شدید باشد و یا اینکه خودتان احساس کنید که سقط جنین اتفاق افتاده حتما باید با پزشک متخصص زنان صحبت کنید.

• علامت ها: درد شدید کمر یا شکم که به مرور بدتر می شود و همراه با دفع مایع و لخته ‌های درشت خون است، خبر از سقط جنین می­‌دهد.

• زمان: ممکن است سقط در ماه های اول حاملگی با قاعدگی اشتباه گرفته شود اما بعد از گذشت هشت هفته از بارداری احتمال اشتباه گرفتن آن بعید خواهد بود.

• مدت زمان علائم: معمولا علائم سقط به مرور زمان تشدید می‌شود و بیشتر از علائم قاعدگی طول می کشد.

آمار سقط جنین با توجه به‌ هفته بارداری

در بسیاری از موارد سقط جنین در سه ماه اول بارداری اتفاق می‌افتد و این خطر در اولین هفته بیش از سایر مواقع است. در صورتی که به هفته 6 می‌رسید خطر سقط جنین کمتر می‌شود و از هفته 13 تا 20 بارداری خطر سقط جنین باز هم کمتر خواهد شد، ولی باید بدانید که تا هفته بیستم این خطر شما را دنبال می کند و باید همیشه مراقب سلامت خود و جنینتان باشید و اینطور نیست که بعد از هفته بیستم این خطر از بین برود.

پس باید دائماً مراقبت های لازم را انجام دهید و زیر نظر پزشک متخصص زنان قرار بگیرید تا راهکارهای او را پیاده کنید.

آمار سقط جنین

بر اساس مواردی که گفته شد سقط جنین در هفته اول بیشترین خطر را دارد و به همین دلیل شایع تر از بقیه مواقع می باشد، به طوری که سقط جنین در ده درصد از موارد حاملگی مربوط به این هفته می باشد که در بعضی از مواقع دلیل مشخصی برای سقط وجود ندارد.

با توجه به آمار و اطلاعات منتشر شده، 50 درصد از موارد سقط به علت مشکلات کروموزومی است و هرچه افزایش سن داشته باشیم خطر سقط جنین هم بیشتر خواهد بود.

نتایج تحقیقات نشان داده خطر سقط جنین در سن 35 سالگی 20 درصد می‌باشد و در سن 40 سالگی حدود 40 درصد بوده و در خانم‌هایی که 45 سالگی باردار می شوند خطر سقط جنین تا 80 درصد می‌رسد.

یکی از نگرانی‌هایی که خانم‌های بارداری که سقط جنین داشته اند با آن مواجه هستند و روحیه خود را از دست می دهند این است که تصور می‌کنند بعد از سقط جنین دیگر صاحب فرزند نمی‌شوند، اما اینگونه نیست و 87 درصد خانمهایی که سابقه سقط جنین دارند توانایی حاملگی مجدد را خواهند داشت و تنها یک درصد از خانم ها سه بار یا بیشتر از آن سقط جنین را تجربه می کنند.

پس مشخص است که سقط جنین خیلی شایع نیست و اگر همه موارد را رعایت کنید و مدام تحت نظر پزشک باشید نیازی به نگرانی نیست.

خطر سقط جنین

در بیشتر موارد علت های طبیعی و غیر قابل پیشگیری منجر به سقط ناخواسته جنین می شود و شما هیچ نقشی در آن ندارید. بعضی از علت‌هایی که خطر سقط جنین را افزایش می‌دهند و احتمال آن را بالاتر می‌برد شامل موارد زیر می باشد.

• سیگار

• سابقه دو یا چند سقط متوالی

• اضافه وزن یا کمبود وزن

• بیماری ‌های مزمن و کنترل نشده مانند دیابت

• مشکل رحم یا دهانه رحم

• بروز آسیب جدی به بدن

• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا اشعه های خطرناک

• مصرف مواد

• سوء مصرف الکل

• مصرف بیش از حد کافئین

فراموش نکنید که هر چه سن بالاتر برود خطر سقط جنین هم افزایش پیدا می‌کند و آمار و اطلاعات نشان داده که سقط جنین در خانم های بالای 35 سال خیلی بیشتر از خانم‌های جوان تر می باشد و هرچه افزایش سن داشته باشیم این درصد بیشتر خواهد شد.

همچنین باید بدانید که اگر یک بار سقط جنین داشته باشید این سابقه نشان دهنده این نیست که خطر سقط مجدد شما را تهدید می کند و خیلی از خانم‌ها در تجربه های بعدی حاملگی کامل را خواهند داشت و سقط مکرر جنین خیلی شایع نیست و نیازی به نگرانی نخواهد بود.

انواع سقط جنین

چنانچه سقط جنین ناخواسته انجام شده باشد انواع متفاوتی خواهد داشت و با توجه به علائم و مرحله حاملگی، پزشک متخصص موارد سقط جنین را در شما تشخیص می‌دهد که سقط شما از چه نوعی بوده است.

• سقط کامل: همه ی بافت ‌های حاملگی از بدن خارج می ‌شود.

• سقط ناقص: بعضی از قسمت های بافت یا جفت از بدن خارج می‌ شود اما قسمت هایی از آن هنوز در بدن باقی مانده است.

• سقط فراموش شده: جنین بدون دانستن شما می ‌میرد و آن را از بدن خارج نمی‌کنید.

• تهدید سقط: خونریزی و گرفتگی به قدری شدید است که نشانه سقط احتمالی جنین است.

• سقط حتمی: خونریزی، گرفتگی و قطر دهانه رحم نشان می ‌دهد که سقط جنین حتمی است.

• سقط عفونی: رحم دچار عفونت شده است.

جلوگیری از سقط جنین

با توجه به اینکه شما در بسیاری از سقط ها نقشی ندارید، پس از نظر علمی هم نمی‌شود جلوی همه سقط ها را گرفت. ولی برای اینکه نوزاد شما سالم بماند می‌توانید در دوران بارداری کارهایی را انجام بدهید که شما را به سمت خطر سقط جنین سوق ندهد.

در ادامه راهکارهایی که باعث جلوگیری از سقط جنین می شود را یادآور خواهیم شد و فراموش نکنید که اگر یک بار تجربه سقط جنین داشتید یعنی حاملگی دیگر برای شما اتفاق نمی‌افتد و شما می توانید به راحتی مجدداً یک حاملگی سالم را تجربه کنید.

• در دوران بارداری مراقبت‌های قبل از زایمان را داائما انجام دهید.

• در دوران بارداری از مصرف الکل، مواد و سیگار بپرهیزید.

• قبل و طی دوران بارداری وزن سالم خود را حفظ کنید.

• از ابتلا به بیماری و عفونت بپرهیزید. دستانتان را خوب بشورید و از افرادی که بیمار هستند دوری کنید.

• بیشتر از 200 میلی ‌گرم در روز کافئین مصرف نکنید.

• ویتامین پیش از زایمان مصرف کنید تا مواد مغذی به ‌اندازه کافی به بدن شما و نوزاد برسد.

• برنامه غذایی بارداری سالم و متعادل داشته باشید که میوه و سبزیجات فراوانی داشته باشد.

سقط جنین دوقلو

هنگامی که دو تخمک به جای یک تخمک بارور شود بارداری دوقلو صورت می‌گیرد و یا ممکن است یک تخمک بارور دو جنین مجزا را تشکیل بدهد و در این صورت بارداری دوقلو می باشد.

اگر شما دوقلو باردار باشید باید بیشتر از بقیه خانم ها مراقبت انجام دهید چون اگر چند نوزاد داخل رحم رشد کنند، روی رشد آنها و در سلامت شما تأثیر می‌گذارد و عوارض مختلفی مثل ‌زایمان زودهنگام یا سقط جنین یا پره اکلامپسی در خانم‌هایی که دوقلو یا چند قلو باردار هستند بیشتر می باشد.

گاهی اوقات امکان دارد اتفاقی به اسم سندروم از بین رفتن جفت در خانم هایی که دو قلو باردار هستند اتفاق بیفتد و این سندروم وقتی رخ می‌دهد که در بدن زنی که قبلاً تشخیص داده اید دوقلو باردار است، یک جنین دیده شود و در خیلی از مواقع نوزادی که از بین رفته جذب جفت خواهد شد و این اتفاق آنقدر سریع رخ می‌دهد که شما هنوز نمی‌دانید که بارداری شما یک قلو یا دوقلو بوده است.

البته در این شرایط می‌توانید مطلبی که در رابطه با علائم بارداری دوقلو هست را مطالعه کنید تا اطلاعات بیشتری کسب کنید.

درمان سقط جنین

درمان هایی که برای سقط جنین برای شما تجویز می شود با توجه به نوع سقط جنینی که داشته‌اید خواهد بود.

در صورتی که هیچ بافت حاملگی داخلی بدن باقی نمانده باشد و شما سقط کامل داشته باشید احتیاجی نیست که درمان خاصی برای شما انجام شود. اما در صورتی که کمی از بافت جنین داخل بدن شما مانده باشد روش‌های مختلفی برای درمان سقط جنین وجود دارد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم و خطر عوارض ناشی از هر کدام از روشها بسیار کم است که پزشک می‌تواند با توجه به شرایط شما بهترین روش را در نظر بگیرد.

• روش انتظار: در این شرایط شخص منتظر می‌ماند تا بافت بطور طبیعی از بدن خارج شود.

• روش پزشکی: بافت از راه مصرف دارو از بدن خارج می­شود.

• روش جراحی: هر نوع بافت باقی مانده از راه جراحی برداشته و خارج می‌شود.

دوران نقاهت فیزیکی بعد از سقط جنین

دوران نقاهت بدن به زمان حاملگی تا قبل از سقط جنین بستگی دارد و بعد از سقط جنین علامتهایی مثل شکم درد یا لکه بینی را تجربه خواهید کرد و با توجه به اینکه هورمون های حاملگی بعد از سقط جنین هم تا چند ماه داخل خون هستند، قاعدگی ظرف 4 تا 6 هفته مجدداً شروع می‌شود. به مدت دو هفته بعد از سقط جنین نباید آمیزش جنسی یا استفاده از تامپون انجام شود.

حمایت بعد از سقط جنین

بعد از سقط جنین طیف وسیعی از احساسات را تجربه می کنید و گاهی اوقات دچار اختلال خواب، کمبود انرژی و گریه های مداوم می‌شوید. نگران نباشید شما باید در این شرایط زمان مشخصی را به سوگواری اختصاص بدهید و انرژی خود را تخلیه کنید و از دیگران حمایت و کمک بگیرید.

توجه داشته باشید که اگر از نظر روحی پریشان هستید حتماً از بقیه کمک بگیرید و احساساتتان را با آنها به اشتراک بگذارید تا آنها تا جایی که می توانند به شما کمک کنند. اگر روبرو شدن با وسایل بچه برای شما دردناک است آنها را از جلو چشم دور بگذارید و برای زنده نگه داشتن یاد و خاطره نوزاد خود یک کار نمادین که به تسکین درد شما کمک می کند انجام دهید.

می توانید حتی با یک روانشناس، مشاور یا تراپیست صحبت کنید تا با احساس افسردگی و فقدان و یا عذاب وجدانی که با شما همراه است کنار بیاید یا با خانم‌هایی که شرایط مشابه شما را دارند صحبت کنید.

بارداری مجدد بعد از سقط جنین

اگر تصمیم دارید بعد از سقط جنین مجدداً باردار شوید بهتر است هر دو کمی صبر کنید تا از نظر فیزیکی و عاطفی توانایی خود را و مجدداً به دست آورید و یا اگر نیاز بود با پزشک خود صحبت کنید و راهنمایی‌های را انجام دهید از همان ابتدا برنامه حاملگی مشخصی داشته باشید که معمولاً سقط جنین یک بار رخ می‌دهد ولی اگر دو یا چند بار اتفاق افتاد پزشک معمولاً آزمایشاتی را برای تشخیص علت اصلی سقط های قبلی انجام خواهد داد.

این آزمایش ها شامل موارد زیر می باشد. پس اگر در شرف بارداری هستید و یا باردار شده اید بهتر است مطلب مربوط به بارداری را مطالعه کنید تا با کنترل بیشتری این دوران را با سلامت پشت سر بگذارید.

• انجام آزمایش خون جهت تشخیص به هم ریختن تعادل هورمون‌ها

• انجم تست کروموزوم با استفاده از نمونه خون یا بافت

• معاینه لگن و رحم

• سونوگرافی